Wellbeing week verhelpt fundamentele problemen niet

De UU organiseert van 17 tot en met 21 mei weer de Wellbeing week. Met een breed scala aan activiteiten, van Paddle boarding tot een Booty Workout, probeert de universiteit de mentale gesteldheid van de student te verbeteren.

De aanleiding om dit te organiseren is duidelijk: het gaat slecht met de Nederlandse student. Het ISO (Interstedelijk Studenten Overleg) stelt dat de student “op instorten” staat. Volgens een groot Amerikaans onderzoek kampt één op de vijf studenten met suïcidale gedachten, één op de vier heeft een officieel erkende psychische stoornis. Deze groep blijft elk jaar maar in omvang toenemen.

Reden genoeg om hier aandacht aan te besteden. Precies wat de UU ook probeert te doen. Het is ook niet het feit dat de universiteit dit probleem probeert te adresseren dat mij stoort, het is de manier waarop.

Door te doen alsof deze problemen op te lossen zijn met een 'Wandeling: Stap in de flow van het seizoen' of een 'Plank Challenge' doet de universiteit lijken alsof het probleem maakbaar is. Alsof de klachten die de student voelt het gevolg zijn van een gebrek aan welzijnsactiviteiten, alsof het diens eigen schuld is. Het maxime waar deze week vanuit georganiseerd lijkt, is de volgende: “Als je maar vaak genoeg aan bezinning en yoga doet zal de stress vanzelf verdwijnen”.

Dit is een verkeerd en gevaarlijk uitgangspunt. De stress die de student ervaart, komt niet voort uit een gebrek aan yoga en is daarmee ook niet op te lossen. Deze problemen komen voort uit veel grote maatschappelijker structuren.

Waar je vroeger met vier jaar studievertraging nog in aanmerking kwam voor een topfunctie kom je nu met 'slechts' twee studies amper in aanmerking voor ook maar een koffiehaalstage. Daarbovenop heeft de student van nu nul financiële zekerheid; in een wereld met slechts nul-urencontracten, geen basisbeurs en met een afmattende lening is een jaar studievertraging niet meer te veroorloven. Er moet nominaal gestudeerd worden, er moet een diploma gehaald worden. Genoeg reden voor stress dus.

Door mentale gezondheid te benaderen, zoals de UU dat doet, als iets maakbaars - iets dat voorkomen kan worden als je maar genoeg mediteert - maak je een collectief maatschappelijk probleem (een slecht functionerend onderwijssysteem) tot een individueel probleem. En dit probleem is veel te zwaar om alleen te dragen. Je maakt ermee dat stress gezien wordt als iemands eigen schuld: “dan moet je maar meer aan yoga doen”.

Dit is een uitgangspunt met vervelende consequenties. Naast dat de student zich al rot voelt door het hele systeem, gaat deze zich nog slechter voelen omdat het - door middel van bijvoorbeeld een Wellbeing-week - lijkt alsof het diens eigen schuld is.

En natuurlijk, deze uiteenzetting is wat kort door de bocht. Naast de bovengenoemde activiteiten kan er heel de week lang met de studentpsycholoog gesproken worden, is er een faalangsttraining en een workshop over het voorkomen van een burn-out. Allemaal zaken die super belangrijk en zinnig zijn. Hoewel deze activiteiten worstelende individuen goed kunnen helpen, denk ik toch dat ook deze activiteiten voorbij gaan aan het fundamentele probleem. Ze zijn hoogstens symptoombestrijding. Ze repareren het systeem niet en als we daar te lang mee wachten vergeten we misschien dat het ook anders kan, dat studeren ook zou kunnen in een systeem dat niet zo ontzettend veel psychische problemen voortbrengt.

Als twee keer per week yoga misschien voor jou werkt, is dat fantastisch natuurlijk, maar dit werkt niet voor iedereen en gaat de structurele problemen ook niet oplossen. De Wellbeing week lijkt een rookgordijn dat de UU heeft opgezet om de fundamentele oorzaken van de slechte mentale gesteldheid van de student niet te hoeven adresseren. Laten we het wat vaker over die fundamentele zaken hebben, dan kan de Booty work-out daarna altijd nog.

(En als je worstelt met psychische problemen spreek er vooral over, je bent niet alleen: de deur van de studentenpsycholoog staat heel deze week, en daarna, wagenwijd open.)

Liu, CH, Stevens, C, Wong, SHM, Yasui, M, Chen, JA. The prevalence and predictors of mental health diagnoses and suicide among U.S. college students: Implications for addressing disparities in service use. Depress Anxiety. 2019; 36: 8– 17. https://doi-org.proxy.library.uu.nl/10.1002/da.22830